Η Μάχη της Κρήτης
Κρήτη μου όμορφο νησί, που 'γραψες Ιστορία,
δίχως στρατό πολέμησες μιαν αυτοκρατορία.
Μετά από μια επική αντίσταση η Κρήτη καταλήφθηκε από τους Γερμανούς. Η μάχη για την κατάληψη της κράτησε από τις 20 ως τις 29 του Μάη 1941. Στις 20-28 Μαΐου του 1941 έγινε η απόβαση των Γερμανών στο νησί, καθώς και η ταυτόχρονη ρίψη των αλεξιπτωτιστών. Οι Κρητικοί με τους συμμάχους: Βρετανούς, Νεοζηλανδούς και Αυστραλούς αντιστάθηκαν ηρωικά αλλά ηττήθηκαν. Όμως αυτή ήταν μια πύρρειος νίκη για τους Γερμανούς, γιατί τους προξένησε μεγάλες απώλειες σε έμψυχο και άψυχο δυναμικό. Ωστόσο μετά τη Μάχη της Κρήτης ταυτοχρόνως αρχίζει και η υψηλόφρονη Εθνική αντίσταση του κρητικού λαού.
Το πρωί της 20ης Μαΐου του 1941 ο ξάστερος ανοιξιάτικος ουρανός της Κρήτης μαυρίζει από εκατοντάδες σκουρόχρωμα γερμανικά αεροπλάνα, τα οποία καθώς μουγκρίζουν μοιάζουν με τέρατα της Αποκάλυψης.
Το πρωί της 20ης Μαΐου του 1941 ο ξάστερος ανοιξιάτικος ουρανός της Κρήτης μαυρίζει από εκατοντάδες σκουρόχρωμα γερμανικά αεροπλάνα, τα οποία καθώς μουγκρίζουν μοιάζουν με τέρατα της Αποκάλυψης.
Η μάχη διεξάγεται σώμα με σώμα. Άμυνα παλλαϊκή, χωρίς σχέδιο, χωρίς πρόγραμμα. Ωστόσο οι γέροι, οι γυναίκες και τα παιδιά δημιουργούν έπος! Οι γυναίκες συμμετέχουν ενεργά χωρίς φόβο και έτοιμες να θυσιαστούν για την ελευθερία τους, προσφέροντας ταυτόχρονα οποιαδήποτε βοήθεια χρειάζεται ο αγώνας .
Οι απώλειες των Γερμανών αλεξιπτωτιστών κατά την πρώτη ημέρα είναι απρόσμενα γι αυτούς μεγάλες. Αυτοί όμως συνεχίζουν απτόητοι τις ρίψεις. Πολλοί σκοτώνονται στον αέρα, αλλά και αυτοί που φτάνουν στο έδαφος αποδεκατίζονται από ένα άοπλο και αδάμαστο λαό, που με την ψυχή γεμάτη Ελλάδα ορμάει με τα μαυρομάνικα, τις τσουγκράνες και τα τσαπιά, πετσοκόβοντας τους σιδερόφρακτους και πάνοπλους εισβολείς.
Πρώτη μέρα αεροπορικής επιχείρησης. Η Μάχη της Κρήτης είχε αρχίσει ουσιαστικά από τις 14 Μαΐου, μ' ένα σφοδρό βομβαρδισμό στρατιωτικών στόχων κυρίως. Οι στόχοι αυτοί ήταν τα αεροδρόμια του Μάλεμε, του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου, τα λιμάνια της Σούδας και του Ηρακλείου, καθώς και οι μεγάλες πόλεις της Κρήτης.
Η γερμανική αεροπορία πέτυχε να απομονώσει το Νησί από τη θάλασσα και να δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στον ανεφοδιασμό των συμμαχικών δυνάμεων, κυρίως από το λιμάνι της Σούδας. Βρετανικά πλοία κατέπλεαν στην Κρήτη, μόνο κατά τις μεσονύκτιες ώρες για εκφόρτωση και γρήγορο απόπλου. Μέχρι τις 20 Μαΐου, οκτώ πλοία απ' αυτά είχαν βυθιστεί ή είχαν υποστεί σημαντικές βλάβες από αεροπορικές επιθέσεις. Τα περισσότερα από τα λίγα βρετανικά αεροπλάνα που βρίσκονταν στην Κρήτη είχαν καταστραφεί στο έδαφος ή στις διάφορες αερομαχίες. Ο μικρός αριθμός που είχε απομείνει αναχώρησε, όπως σημειώνουμε, για την Αίγυπτο την προηγούμενη της μεγάλης αεροεπίθεσης. Οι αερομεταφερόμενες έτσι γερμανικές δυνάμεις που επιτέθηκαν στο Νησί αντιμετώπισαν αντίστασης από ένα λαό που είχε ενότητα και πάθος, όχι όμως τον απαραίτητο στρατιωτικό εξοπλισμό και τον κατάλληλο και επαρκή εφοδιασμό. Οι καταστροφές επίσης και οι απώλειες ανθρώπινων ζωών στα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο ήταν σημαντικές.
Οι απώλειες των Γερμανών αλεξιπτωτιστών κατά την πρώτη ημέρα είναι απρόσμενα γι αυτούς μεγάλες. Αυτοί όμως συνεχίζουν απτόητοι τις ρίψεις. Πολλοί σκοτώνονται στον αέρα, αλλά και αυτοί που φτάνουν στο έδαφος αποδεκατίζονται από ένα άοπλο και αδάμαστο λαό, που με την ψυχή γεμάτη Ελλάδα ορμάει με τα μαυρομάνικα, τις τσουγκράνες και τα τσαπιά, πετσοκόβοντας τους σιδερόφρακτους και πάνοπλους εισβολείς.
Πρώτη μέρα αεροπορικής επιχείρησης. Η Μάχη της Κρήτης είχε αρχίσει ουσιαστικά από τις 14 Μαΐου, μ' ένα σφοδρό βομβαρδισμό στρατιωτικών στόχων κυρίως. Οι στόχοι αυτοί ήταν τα αεροδρόμια του Μάλεμε, του Ρεθύμνου και του Ηρακλείου, τα λιμάνια της Σούδας και του Ηρακλείου, καθώς και οι μεγάλες πόλεις της Κρήτης.
Η γερμανική αεροπορία πέτυχε να απομονώσει το Νησί από τη θάλασσα και να δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στον ανεφοδιασμό των συμμαχικών δυνάμεων, κυρίως από το λιμάνι της Σούδας. Βρετανικά πλοία κατέπλεαν στην Κρήτη, μόνο κατά τις μεσονύκτιες ώρες για εκφόρτωση και γρήγορο απόπλου. Μέχρι τις 20 Μαΐου, οκτώ πλοία απ' αυτά είχαν βυθιστεί ή είχαν υποστεί σημαντικές βλάβες από αεροπορικές επιθέσεις. Τα περισσότερα από τα λίγα βρετανικά αεροπλάνα που βρίσκονταν στην Κρήτη είχαν καταστραφεί στο έδαφος ή στις διάφορες αερομαχίες. Ο μικρός αριθμός που είχε απομείνει αναχώρησε, όπως σημειώνουμε, για την Αίγυπτο την προηγούμενη της μεγάλης αεροεπίθεσης. Οι αερομεταφερόμενες έτσι γερμανικές δυνάμεις που επιτέθηκαν στο Νησί αντιμετώπισαν αντίστασης από ένα λαό που είχε ενότητα και πάθος, όχι όμως τον απαραίτητο στρατιωτικό εξοπλισμό και τον κατάλληλο και επαρκή εφοδιασμό. Οι καταστροφές επίσης και οι απώλειες ανθρώπινων ζωών στα Χανιά, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο ήταν σημαντικές.
Δυο περίπου ώρες από τον ασυνήθιστο σε πάθος, έκταση και διάρκεια βομβαρδισμό, αρχίζει η πτώση των αλεξιπτωτιστών, αφού στο μεταξύ έχει αχρηστευθεί ολόκληρη η αεροπορική άμυνα των περιοχών Μάλεμε, Χανίων και Σούδας. Οι συμμαχικές δυνάμεις μάχονται ηρωικά, παρά τις πολεμικές αδυναμίες τους σε όλη τη ζώνη των Χανίων και καταφέρνουν σημαντικά πλήγματα κατά της αεροαποβατικής γερμανικής δύναμης. Η πεισματική αξίωση των Χανιωτών προς τους Βρετανούς να τους προμηθεύσουν όπλα να πολεμήσουν τον κατακτητή, δεν εισακούεται, παρά το ότι υπάρχουν αρκετά τέτοια όπλα κλειδωμένα στα παλιά βενετσιάνικα νεώρια του λιμανιού. Ρίχνονται έτσι στον πυρετό της μάχης με ό,τι πρωτόγονα μέσα διαθέτουν. Αψηφούν τον κίνδυνο και παραβλέπουν ότι η συμμετοχή τους αυτή θα λειτουργήσει ως μαγνήτης που θα επισύρει αντίποινα σε βάρος τους, γιατί θα κριθούν ως άτακτοι πολεμιστές. Πριν από την πτώση των αλεξιπτωτιστών το αεροδρόμιο Μάλεμε, που αποτελεί τον κεντρικότερο στόχο τους, δέχεται ένα άγριο βομβαρδισμό.
Το αεροδρόμιο υποστηρίζεται από το 22ο τάγμα Νεοζηλανδών που υποδέχτηκε με σκληρότητα τα κύματα των αλεξιπτωτιστών, πολλά από τα οποία σκοτώνονται προτού πατήσουν στο έδαφος της Κρήτης. Ο Βρετανός Διοικητής του αεροδρομίου του Μάλεμε βλέποντας τα μανιτάρια των αλεξιπτωτιστών και ακούγοντας το "θυμωμένο μούγκρισμα" των αεροπλάνων, περιγράφει την πολεμική αυτή σκηνή με τα ακόλουθα λόγια. "Οι βόμβες χτυπούσαν δώδεκα-δώδεκα μαζί. Τα χώματα τινάζονταν ως τα ουράνια. Οι δονήσεις και το μπουμπουνητό από τις εκρήξεις πλησίαζαν εδώ που βρισκόμασταν πάνω στο λόφο. Ο κρότος ήταν κάτι το απερίγραπτο. Το έδαφος αναρριγούσε και κλονιζόταν κάτω από τα πόδια μας, καθώς οι βόμβες αυλάκωναν τον αέρα πάνω από τα κεφάλια μας. Ας μπορούσαμε να δούμε μακρύτερα από λίγες γιάρδες", .Μέσα σ' αυτή την κόλαση βρήκαν το θάνατο 800 Γερμανοί αλεξιπτωτιστές .
Με την κατάληψη της Κρήτης οι Γερμανοί προχώρησαν σε φοβερά αντίποινα εναντίον του άμαχου πληθυσμού, εκτελώντας εκατοντάδες ομήρους. Τα χωριά Κάντανος και Κοντομαρί αποτελούν θύματα του κατακτητή.
Οι Γερμανοί προχωρούν
στο ολοκαύτωμα του χωριού Κοντομαρί. 25 Κρητικοί τουφεκίστηκαν.
Με την κατάληψη της Κρήτης οι Γερμανοί προχώρησαν σε φοβερά αντίποινα εναντίον του άμαχου πληθυσμού, εκτελώντας εκατοντάδες ομήρους. Τα χωριά Κάντανος και Κοντομαρί αποτελούν θύματα του κατακτητή.
Οι Γερμανοί προχωρούν
στο ολοκαύτωμα του χωριού Κοντομαρί. 25 Κρητικοί τουφεκίστηκαν.
Η καταστροφή της Καντάνου
Στις 3 Ιουνίου του 1941, οι Γερμανοί κατέστρεψαν την Κάνδανο, ως αντίποινα για τους αλεξιπτωτιστές που έχασαν τη ζωή τους στο Μάλεμε, αλλά και εκδικούμενοι για την αντίσταση που συνάντησαν από τους κατοίκους της Κανδάνου έξω από το δημοτικό σχολείο της περιοχής.
Είναι χαρακτηριστικό πως οι Ναζί κατέστρεψαν ολοκληρωτικά το χωριό της Κανδάνου και άφησαν πίσω τους τρεις επιγραφές, μοναδικά ιστορικά μνημεία σε όλη την Ευρώπη, για το έγκλημα που διέπραξαν, αλλά και τη σθεναρή αντίσταση που συνάντησαν. Στις δύο πινακίδες-επιγραφές, που είχαν τοποθετηθεί στις εισόδους της Καντάνου από Παλαιόχωρα κι από Χανιά αντίστοιχα, ήταν γραμμένα με ελληνικά και γερμανικά τα παρακάτω: "Δια την κτηνώδη δολοφονίαν Γερμανών αλεξιπτωτιστών, αλπινιστών και του Μηχανικού, από άνδρας γυναίκας και παιδιά και παπάδες μαζί και διότι ετόλμησαν να αντισταθούν κατά του Μεγάλου Ράιχ, κατεστράφη την 3-6-1941 η Κάνδανος εκ θεμελίων, δια να μη επανοικοδομηθεί πλέον ποτέ". Και κάπως ανορθόγραφα στη δεύτερη:" ΩΣ ΑΝΤΙΠΟΙΝΟΝ ΤΩΝ ΑΠΩ ΟΠΛΙΣΜΕΝΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΑΝΔΡΩΝ ΚΑΙ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΕΚ ΤΩΝ ΟΠΙΣΘΕΝ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΕΝΤΩΝ ΓΕΡΜΑΝΩΝ ΣΤΡΑΤΙΩΤΩΝ ΚΑΤΕΣΤΡΑΦΗ Η ΚΑΝΔΑΝΟΣ". Τέλος, το περιεχόμενο στην τρίτη μαρμάρινη πλάκα που έφεραν οι κατακτητές το 1943 είναι: "Εδώ υπήρχε η Κάντανος - Κατεστράφη προς εξιλασμόν της δολοφονίας 25 Γερμανών Στρατιωτικών". |
Η Μάχη της Κρήτης ανέτρεψε τα σχέδια του Χίτλερ και επηρέασε αποφασιστικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων του μεγάλου πολέμου. Και μόνο οι ρατσιστικές θεωρίες του ναζισμού ήταν αρκετές για να ξεσηκώσουν –όπως και ξεσήκωσαν- όλη την πολιτισμένη ανθρωπότητα εναντίον του Χίτλερ.
Δρακουλάκη Γιάννα Γ1
Ανδρονικάκη Ευτυχία Γ1
Μιχαηλίδη Γεωργία Γ1
Ανδρονικάκη Ευτυχία Γ1
Μιχαηλίδη Γεωργία Γ1