Η ελιά
Η πανάρχαιη ελιά
των Βουβών
(Δήμος Κολυμβαρίου,
νομός Χανίων)
Που έχει ανακηρυχθεί
ως Μνημείο Φύσης Της
«Αγαπάς τα δέντρα, Γιωργάκη; Με ρώτησε. Ποιο αγαπάς περισσότερο;
-. Την ελιά αγαπώ περισσότερο, αποκρίθηκα
. - Κι εγώ την ελιά ... όταν πεθάνω, να φυτέψεις μιαν ελιά καταμεσίς στο μνήμα μου, ΝΑ ΜΕ ΜΕ ρουφήξει τις ρίζε Της
ΚΙ Απ 'τον καρπό που θα κάνει κάθε χρόνο, να μου ανάβεις ένα καντηλάκι.
- Έχε ζωή εσύ, κι εγώ ξέρω τι μνημούρι θα σου χτίζω, όταν έρθει η ώρα.
- Μπα? Είπε ξαφνιασμένη. Την ελιά μην ξεχάσεις! Σαν ξέρω από τα κόκαλα μου θ 'ανάψει ένα φωτάκι, δε φοβούμαι το θάνατο ». Παντελής Πρεβελάκης.
των Βουβών
(Δήμος Κολυμβαρίου,
νομός Χανίων)
Που έχει ανακηρυχθεί
ως Μνημείο Φύσης Της
«Αγαπάς τα δέντρα, Γιωργάκη; Με ρώτησε. Ποιο αγαπάς περισσότερο;
-. Την ελιά αγαπώ περισσότερο, αποκρίθηκα
. - Κι εγώ την ελιά ... όταν πεθάνω, να φυτέψεις μιαν ελιά καταμεσίς στο μνήμα μου, ΝΑ ΜΕ ΜΕ ρουφήξει τις ρίζε Της
ΚΙ Απ 'τον καρπό που θα κάνει κάθε χρόνο, να μου ανάβεις ένα καντηλάκι.
- Έχε ζωή εσύ, κι εγώ ξέρω τι μνημούρι θα σου χτίζω, όταν έρθει η ώρα.
- Μπα? Είπε ξαφνιασμένη. Την ελιά μην ξεχάσεις! Σαν ξέρω από τα κόκαλα μου θ 'ανάψει ένα φωτάκι, δε φοβούμαι το θάνατο ». Παντελής Πρεβελάκης.
Εδώ και χιλιάδες χρόνια η ελιά και ο καρπός της «ζει» στην περιοχή της Μεσογείου. Το πολύτιμο αυτό δώρο της φύσης είναι μια ζωντανή κληρονομιά, που συνδέεται με πολλούς τομείς της ζωής μας.
Το ελαιόλαδο τρέφει, συντηρεί, προστατεύει, τονώνει, θεραπεύει, εμπνέει.
Αξίζει λοιπόν να το γνωρίσουμε και να μάθουμε την ανεκτίμητη αξία του για τη διατροφή, την υγεία, τον πολιτισμό μας.
Κύκλος ζωής
Η ελιά σε μικρή ηλικία έως 7 ετών δεν παράγει καρπούς, αλλά χρειάζεται την προσοχή των καλλιεργητών, γιατί σε αυτή την ηλικία γίνεται το κέντρισμα.
-Σε ηλικία 7 έως 15 ετών, αρχίζει να παράγει καρπούς.
-Σε ηλικία 30-70 ετών, βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη.
-Στην «τρίτη ηλικία» η ελιά φτάνει από 150- 1000 χρόνια ζωής!!! Υπάρχουν ελαιόδεντρα που κάνουν καρπούς για λάδι και ελαιόδεντρα που ο καρπός τους είναι για φαγητό. Γνωστές είναι οι ελιές Καλαμών (Καλαμάτας), Ιτέας, Λιβαδειάς.
Το ελαιόλαδο τρέφει, συντηρεί, προστατεύει, τονώνει, θεραπεύει, εμπνέει.
Αξίζει λοιπόν να το γνωρίσουμε και να μάθουμε την ανεκτίμητη αξία του για τη διατροφή, την υγεία, τον πολιτισμό μας.
Κύκλος ζωής
Η ελιά σε μικρή ηλικία έως 7 ετών δεν παράγει καρπούς, αλλά χρειάζεται την προσοχή των καλλιεργητών, γιατί σε αυτή την ηλικία γίνεται το κέντρισμα.
-Σε ηλικία 7 έως 15 ετών, αρχίζει να παράγει καρπούς.
-Σε ηλικία 30-70 ετών, βρίσκεται σε πλήρη ανάπτυξη.
-Στην «τρίτη ηλικία» η ελιά φτάνει από 150- 1000 χρόνια ζωής!!! Υπάρχουν ελαιόδεντρα που κάνουν καρπούς για λάδι και ελαιόδεντρα που ο καρπός τους είναι για φαγητό. Γνωστές είναι οι ελιές Καλαμών (Καλαμάτας), Ιτέας, Λιβαδειάς.
Η ελιά για τους αρχαίους Έλληνες ήταν σύμβολο των ολυμπιακών ιδεωδών, της Ειρήνης, της Σοφίας και της Νίκης. Γι’ αυτό και το μοναδικό βραβείο που έπαιρνε ο Ολυμπιονίκης ήταν ένα στεφάνι φτιαγμένο από κλαδί ελιάς, ο «κότινος».Μέσα στο ναό της Ήρας στην Αρχαία Ολυμπία, υπήρχε μια ελιά, η «καλλιστέφανος ελαία», από της οποίας τα κλαδιά φτιαχνόταν ο κότινος.
Ο μύθος λέει ότι ο Ηρακλής φύτεψε την ελιά, μετά την ολοκλήρωση των 12 άθλων του κλικ εδώ για να επεξεργαστείτε.
Μυθολογία
Η ελιά έχει πολύ σημαντικό ρόλο στη μυθολογία και τις θρησκείες πολλών πολιτισμών, μέσα από το πέρασμα των χρόνων.
Το δέντρο της ελιάς ήταν το ιερό δέντρο της πόλης της Αθήνας. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η θεά Αθηνά πρόσφερε την ελιά, σύμβολο γονιμότητας, σαν δώρο στους Αθηναίους, για να κερδίσει την εύνοιά τους στον ανταγωνισμό της με το θεό Ποσειδώνα, σχετικά με το ποιος θα έδινε το όνομά του στην πόλη.
Το κλαδί ελιάς που κρατούσε ένα περιστέρι ήταν για τον Νώε ο οιωνός ότι η ανθρώπινη ζωή θα ξανάρχιζε στη γη, μετά τον βιβλικό κατακλυσμό.
Στην αρχαία Αίγυπτο πίστευαν ότι η θεά Ίσις, γυναίκα του Όσιρη, κρατούσε το μυστικό για την καλλιέργεια της ελιάς.
Έθιμα και παραδόσεις
Υπάρχουν διάφοροι μύθοι που αναφέρουν ότι η ελιά και το ελαιόλαδο είναι ευεργετικά για την ψυχή και το πνεύμα και αρκετοί από αυτούς διατηρούνται σαν μέρος της παράδοσης και της κουλτούρας πολλών λαών.
Στην Πορτογαλία υπάρχουν προσευχές για να διώξουν το δαιμόνιο. Σε αυτές αναφέρεται το ελαιόλαδο σαν μέσο που εξαγνίζει το κακό. Σε αρκετές αγροτικές περιοχές της Μεσογείου, οι άνθρωποι πετούν λάδι στο έδαφος για να έχουν καλή σοδειά ή για να ευχαριστήσουν για την καλή σοδειά που είχαν.
Υγεία και ελιά
Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, πίστευε στις θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιόλαδου. Αναφερόταν σε αυτό σαν την «ιδανική θεραπεία». Οι αρχαίοι Έλληνες θεραπευτές χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο για να επουλώσουν πληγές, για να θεραπεύσουν την αϋπνία, τη ναυτία, τη χολέρα. Επίσης το χρησιμοποιούσαν για να ενυδατώσουν και να μαλακώσουν το δέρμα τους ή το έβαζαν στα μαλλιά τους για να είναι υγιή και λαμπερά.
Οι σύγχρονοι επιστήμονες πιστεύουν ότι βοηθά τις λειτουργίες του εγκεφάλου, των εσωτερικών μας οργάνων και ιδιαίτερα της καρδιάς, αφού προλαβαίνουν και παίρνουν τη θέση από τα βλαβερά ζωικά λίπη, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη συγκέντρωση λίπους στην καρδιά και οδηγούν στο έμφραγμα.
Η ελιά έχει πολύ σημαντικό ρόλο στη μυθολογία και τις θρησκείες πολλών πολιτισμών, μέσα από το πέρασμα των χρόνων.
Το δέντρο της ελιάς ήταν το ιερό δέντρο της πόλης της Αθήνας. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η θεά Αθηνά πρόσφερε την ελιά, σύμβολο γονιμότητας, σαν δώρο στους Αθηναίους, για να κερδίσει την εύνοιά τους στον ανταγωνισμό της με το θεό Ποσειδώνα, σχετικά με το ποιος θα έδινε το όνομά του στην πόλη.
Το κλαδί ελιάς που κρατούσε ένα περιστέρι ήταν για τον Νώε ο οιωνός ότι η ανθρώπινη ζωή θα ξανάρχιζε στη γη, μετά τον βιβλικό κατακλυσμό.
Στην αρχαία Αίγυπτο πίστευαν ότι η θεά Ίσις, γυναίκα του Όσιρη, κρατούσε το μυστικό για την καλλιέργεια της ελιάς.
Έθιμα και παραδόσεις
Υπάρχουν διάφοροι μύθοι που αναφέρουν ότι η ελιά και το ελαιόλαδο είναι ευεργετικά για την ψυχή και το πνεύμα και αρκετοί από αυτούς διατηρούνται σαν μέρος της παράδοσης και της κουλτούρας πολλών λαών.
Στην Πορτογαλία υπάρχουν προσευχές για να διώξουν το δαιμόνιο. Σε αυτές αναφέρεται το ελαιόλαδο σαν μέσο που εξαγνίζει το κακό. Σε αρκετές αγροτικές περιοχές της Μεσογείου, οι άνθρωποι πετούν λάδι στο έδαφος για να έχουν καλή σοδειά ή για να ευχαριστήσουν για την καλή σοδειά που είχαν.
Υγεία και ελιά
Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, πίστευε στις θεραπευτικές ιδιότητες του ελαιόλαδου. Αναφερόταν σε αυτό σαν την «ιδανική θεραπεία». Οι αρχαίοι Έλληνες θεραπευτές χρησιμοποιούσαν ελαιόλαδο για να επουλώσουν πληγές, για να θεραπεύσουν την αϋπνία, τη ναυτία, τη χολέρα. Επίσης το χρησιμοποιούσαν για να ενυδατώσουν και να μαλακώσουν το δέρμα τους ή το έβαζαν στα μαλλιά τους για να είναι υγιή και λαμπερά.
Οι σύγχρονοι επιστήμονες πιστεύουν ότι βοηθά τις λειτουργίες του εγκεφάλου, των εσωτερικών μας οργάνων και ιδιαίτερα της καρδιάς, αφού προλαβαίνουν και παίρνουν τη θέση από τα βλαβερά ζωικά λίπη, τα οποία είναι υπεύθυνα για τη συγκέντρωση λίπους στην καρδιά και οδηγούν στο έμφραγμα.
Το έλαιον είχε εισχωρήσει ΣΤΗ λατρεία Των περιοχών Της Μεσογείου ΑΠΌ ΤΑ Αρχαία Χρόνια κιόλας. Δεν ήταν καθόλου ασυνήθιστες στον αρχαίο κόσμο οι προσφορές ελαίου στα ιερά των θυσιών ούτε οι λατρευτικές επαλείψεις με έλαιον. Γύρω από αυτό έχουν δημιουργηθεί παραδόσεις, λατρευτικές πρακτικές και συμβολισμοί που σε αρκετές περιπτώσεις επιβιώνουν στο πέρασμα του χρόνου και φτάνουν μέχρι τις μέρες μας. Το έλαιον διατηρεί την αρχαία χρηστική αξία του ως πηγή του φωτός αλλά και την ιδιότητά του να «σφραγίζει» μέσω του χρίσματος τη σχέση του ανθρώπου με το θεό. Από τις πινακίδες της Γραμμικής Β Γραφής μαθαίνουμε ότι οι Μυκηναίοι Έλληνες αφιέρωναν αρωματισμένο λάδι ελιάς στους θεούς τους.
Σύμφωνα με το Στράβωνα, στο ναό της Πολιάδος Αθηνάς στην Αθήνα έκαιγε «ακοίμητο λυχνάρι».
Οι πληροφορίες για περιπτώσεις «ακοίμητου φωτός» από τον αρχαίο κόσμο είναι πολλές. Στη νεώτερη λατρεία το έλαιον εξακολουθεί να καίγεται ως πηγή φωτιάς. Ως βασικό φωτιστικό υλικό είναι εκείνο που συντηρεί τις καντήλες των ναών και την ακοίμητη καντήλα της Αγίας Τράπεζας. Η χριστιανική θρησκεία αξιοποίησε την για πολλούς αιώνες χρησιμοποίηση του ελαίου στην ιατρική για την επούλωση των πληγών. Ο Ευαγγελιστής Μάρκος μάς πληροφορεί ότι οι μαθητές του Χριστού άλειφαν με λάδι τους αρρώστους και τους θεράπευαν. Το έλαιον μεταβίβαζε τη Θεία. Το ίδιο ισχύει και για το μυστήριο του βαπτίσματος . Το έλαιον είναι αυτό που μεταφέρει τη θεία χάρη στο μέλος της οικογένειας που θα βαπτιστεί. Μέσα στο νερό της κολυμπήθρας επιχύεται έλαιον και έτσι επέρχεται η κάθαρση καθώς ο βαπτιζόμενος απαλλάσσεται από το βάρος του προπατορικού αμαρτήματοςΧάρη και θεράπευε το σώμα από τα νοσήματα και την ψυχή από τις αμαρτίες.
Από τα προϊστορικά χρόνια το ελαιόλαδο διαδραμάτιζε (μαζί με το κρασί) ξεχωριστό ρόλο στις νεκρικές τελετές. Η. συνήθεια ΝΑ ΤΟ ΣΩΜΑ αλείφουν Των νεκρών ΜΕ Λάδι μαρτυρείται ΑΠΌ ΤΑ ομηρικά Χρόνια.
Εκτός από την περιποίηση του σώματος στις νεκρικές τελετουργίες, οι ομηρικοί ήρωες χρησιμοποιούν το λάδι, μαζί με το μέλι και το κρασί, ως νεκρική προσφορά.
Στάθης Τσουράκης Β3
Οι πληροφορίες για περιπτώσεις «ακοίμητου φωτός» από τον αρχαίο κόσμο είναι πολλές. Στη νεώτερη λατρεία το έλαιον εξακολουθεί να καίγεται ως πηγή φωτιάς. Ως βασικό φωτιστικό υλικό είναι εκείνο που συντηρεί τις καντήλες των ναών και την ακοίμητη καντήλα της Αγίας Τράπεζας. Η χριστιανική θρησκεία αξιοποίησε την για πολλούς αιώνες χρησιμοποίηση του ελαίου στην ιατρική για την επούλωση των πληγών. Ο Ευαγγελιστής Μάρκος μάς πληροφορεί ότι οι μαθητές του Χριστού άλειφαν με λάδι τους αρρώστους και τους θεράπευαν. Το έλαιον μεταβίβαζε τη Θεία. Το ίδιο ισχύει και για το μυστήριο του βαπτίσματος . Το έλαιον είναι αυτό που μεταφέρει τη θεία χάρη στο μέλος της οικογένειας που θα βαπτιστεί. Μέσα στο νερό της κολυμπήθρας επιχύεται έλαιον και έτσι επέρχεται η κάθαρση καθώς ο βαπτιζόμενος απαλλάσσεται από το βάρος του προπατορικού αμαρτήματοςΧάρη και θεράπευε το σώμα από τα νοσήματα και την ψυχή από τις αμαρτίες.
Από τα προϊστορικά χρόνια το ελαιόλαδο διαδραμάτιζε (μαζί με το κρασί) ξεχωριστό ρόλο στις νεκρικές τελετές. Η. συνήθεια ΝΑ ΤΟ ΣΩΜΑ αλείφουν Των νεκρών ΜΕ Λάδι μαρτυρείται ΑΠΌ ΤΑ ομηρικά Χρόνια.
Εκτός από την περιποίηση του σώματος στις νεκρικές τελετουργίες, οι ομηρικοί ήρωες χρησιμοποιούν το λάδι, μαζί με το μέλι και το κρασί, ως νεκρική προσφορά.
Στάθης Τσουράκης Β3